महाराष्ट्रामध्ये सह्याद्रीच्या पूर्व भागातील डोंगरांमध्ये प्राचीन काळी खोदलेल्या लेण्या आढळतात तशीच कोकण किनारपट्टीच्या भागांमध्ये काळ्या पाषाणातील भूभागावर कोरलेली कातळशिल्पे देखील आढळतात. यापूर्वी बातम्यांमधून, लेखांमधून मी याविषयी वाचले व ऐकले होते. परंतु यंदाच्या गणपतीपुळ्याच्या भेटीमध्ये पहिल्यांदाच हे कातळशिल्प पाहायला मिळाले. गणपतीपुळे ते संगमेश्वर रस्त्यावर अगदी थोड्याच अंतरावर डावीकडे रस्त्यालगतच अशाच प्रकारचे एक कातळशिल्प कोरल्याचे दिसते. अगदी अलीकडच्याच काळामध्ये त्या भोवती संरक्षणभिंत देखील बांधलेली दिसून येते. काळ्या पाषाणातील जमिनीवर दहा हजारपेक्षा अधिक वर्षांपूर्वी हे कातळ शिल्प कोरले असावे असा शास्त्रज्ञांचा कयास आहे. आम्ही या ठिकाणी पाहिलेले शिल्प हे मानवी आकृतीशी जुळत होते, परंतु ती आकृती मानवाची देखील नव्हती. त्याच्या शेजारीच आणखी एका प्राण्याचे शिल्प देखील दिसून आले. या कातळ शिल्पांचा निश्चित अर्थ अजूनही पुरातत्ववेत्यांना लागलेला नाही. पण कोकणाच्या प्राचीन इतिहासामध्ये त्यांचं निश्चित काहीतरी वेगळं स्थान असणार हे मात्र निश्चित. इंटरनेटवर शोधलेल्या माहितीनुसार अशी बरीच विविध प्रकारची शिल्पे कोकणामध्ये सापडलेली आहेत. आमची अजूनही बरीच कातळ शिल्पे पहायची बाकी आहेत. कदाचित पुढच्या भेटीमध्ये ही मनोकामना पूर्ण होऊ शकेल.
No comments:
Post a Comment