मिरजान किल्ला

गोकर्ण पासून मिरजान किल्ला सुमारे २२ किलोमीटर अंतरावर आहे. राष्ट्रीय महामार्ग क्रमांक ६६ ला लागल्यावर आम्ही पुन्हा दक्षिणेच्या दिशेने निघालो. अगदी १५ ते २० मिनिटांमध्येच एक फाटा उजवीकडे मिरजान किल्ल्याच्या दिशेने लागला. इथून दोनच मिनिटांच्या अंतरावर किल्ला दिसून आला. बाहेरूनच किल्ल्याची रचना अतिशय नीटनेटकी आणि शिस्तबद्ध असल्याची जाणवली. शिवाय किल्ल्याचे अवशेष आजही जसेच्या तसे टिकून असल्याचे दिसले. पाऊस अजूनही अधेमधे पडतच होता. किल्ल्याच्या समोरच गाडी पार्क केली आणि चढायला निघालो. तसं पाहिलं तर हा एक भुईकोट किल्ला आहे. प्रवेशद्वारापासून अनेक बुरुज आजही भक्कम अवस्थेमध्ये टिकून असल्याचे दिसतात. पायऱ्या चढतानाच आपण आजही त्याच काळामध्ये वावरत आहोत, असं देखील वाटून गेलं. आज या ठिकाणी फारशी गर्दी नव्हती. त्यामुळे आम्हाला फोटोग्राफीसाठी बऱ्यापैकी रिकामी जागा मिळत होती. मुख्य प्रवेशद्वारातून वरती गेल्यानंतर आजूबाजूचे दोन्ही तटबंद्या दिसून आल्या. त्याकाळी हा किल्ला कोणत्या किल्लेदाराने किंवा स्थापत्यकाराने बांधला असावा त्याला मनोमन नमन करावेसे वाटले. किल्ल्यासाठी आवश्यक असणाऱ्या सर्व गोष्टी या ठिकाणी आजही शाबूत असल्याच्या दिसल्या. दुसऱ्या प्रवेशद्वारातून आत गेल्यावर किल्ल्याचा मध्यवर्ती भाग दिसून आला. इथे देखील तीन ते चार बुरुज भक्कम अवस्थेमध्ये दिसत होते. याशिवाय पाण्याचे टाके आणि भुजारी मार्ग देखील योग्य ठिकाणी बांधलेले होते. किल्ल्याभोवतीचा काही भाग कदाचित अलीकडच्या काळामध्ये पुन्हा बांधला गेला असावा. परंतु तो तितकासा लक्षात येत नाही. किल्ल्यातील राजवाड्यांचे अवशेष, सभामंडप तसेच अन्य प्राचीन खोल्या आजही इथल्या इतिहासाची साक्ष देतात. १०० एकरामध्ये हा किल्ला स्थित आहे. किल्ल्याला एकंदरीत न्याहाळत असताना पावसाच्या थोड्या थोड्या सरी चालू झाल्या होत्या. आणि अचानक वेगाने पावसाचा शिडकावा झाला. त्यामुळे आम्ही बऱ्यापैकी भिजलो होतो. पावसापासून बचावासाठी आसरा घेतला तोवर वर्षाधारांनी अजून वेग घेतला होता. त्यामुळे बराच वेळ एकाच ठिकाणी थांबून होतो. मग एक छत्री काढली आणि त्याच भर पावसामध्ये किल्ला न्याहाळायला निघालो. पुढील भागातील अवशेष बऱ्यापैकी पडलेले होते. बाहेरून दिसणाऱ्या तटबंदी शाबूत होत्या. परंतु आतमध्ये त्या ढासाळलेल्या दिसून आल्या. एकंदरीत भुईकोट किल्ल्यांची वाईट अवस्था पाहता हा किल्ला आजच्या भाषेत उच्च श्रेणीमध्ये यावा असाच वाटला.
इतिहासामध्ये डोकावले तर अग्निशाणी नदीच्या तीरावर बांधलेला हा किल्ला सोळाव्या शतकातील आहे. त्याचे बांधकाम गैरोपा राणी चेन्नई भैरवी देवी हिने केल्याचे समजते. 
भुईकोट किल्ला कसा असावा तसेच त्याचे संवर्धन कसे करावे? हे पाहायचे असल्यास या किल्ल्याला नक्की भेट द्या.